❃اصطلاحات و اصول کارگاهی، لغات و تعاریف عمرانی❃
ازبیلت :
نقشه نهائی کار یا نقشه ساخت اصطلاحی در نقشه برداری.
نقشههایی که پس از اجرا از آنچه اجرا شده تهیه میگردد تا موقعیت مکانی المانها و وضعیت موجود را نشان میدهد.
به ازبیلت نقشههای چون ساخت هم میگویند.
پلانهای جانمایی است از آنچه اجرا میشود.
1. اندود تخته ماله ای :
از این اندود در نمای ساختمان و سقف و دیوارهی آبریزگاه مانند سقف حمام استفاده میشود.
2. آلوئک :
لب پر شدن آجر به وسیله آهک گفته میشود.
3. نعل درگاه :
چوب یا تیر آهنی که بالای در یا پنجره برای پوشش قرار میگیرد تا وزن ناشی ازدیوار بالای بازشو (پنجره و در) را تحمل کند.
4. اشپیل :
میلهای که از شکاف عبور میکند .
5. پکافته :
دیواره پارتیشن مانندی که به دیوار اصلی وصل میشود.
6. رامکا :
رامکا المانی هست (از هر جنس ولی عمدتا بتنی) که حین اجرای قسمتی از سازه (مانند ادامه دیوار بتنی روی فونداسیون یا محل نصب واتر استاپ) اجرا میگردد تا ادامه کار امکان پذیر گردد.
7. سومه :
محل تقاطع دومسیر مستقیم است.
8. ترانشه :
عموما به حفاریهایی که دارای طول نسبتا بیشتری از عمقشون هستن ترانشه گفته میشه. توضیح کاملش یعنی راس قوس (عموما در راهسازی) و در علم زمین شناسی *ترانشه* روشی است برای آشکار کردن روسوبات گسل خورده و کشف تاریخ فعالیت زلزلهها.
9. درز انبساط :
برای جلوگیری از خرابیهای ناشی از انبساط و انقباض ساختمان بر اثر تغییر درجه حرارت محیط خارج یا جلوگیری از انتقال بار ساختمان قدیمیمجاور به ساختمانی که جدید احداث میشود.
10. آسفالت سوخته :
آسفالتی که چسبندگی نداشته باشد.
11. مضرس کردن :
دندانه دندانه کردن، اره ای کردن. مضرس کردن بتن قبل از سخت شدن، توسط فشار آب و جاروی سیمیانجام میگیرد. مضرس کردن بتن بعد از سخت شدن، توسط فشار ماسه و اره کردن سطح بتن انجام میگیرد.
12. فینیشر دستگاه فینیشر بتن و آسفالت :
اجرا کننده آسفالت یا بتن در ضخامت معین، در ساخت انواع کانال هم کاربرد دارد، یکی از ماشین آلات عمرانیست.
13. کرم بندی :
کرم بندی اصولا برای ایجاد یک ارتفاع یا ضخامت معین ( مثلا برای هدایت آب با شیب ثابت و یا اجرای سیمان کاری روی دیوار ) به کار میرود.
14. سبدی :
میلگردهای بافته شده که برای بالا و پایین شناژ فونداسیون بکار میرد.
15. پوتر :
پوتر به تیر ( بتنی ) اطلاق میشود.
16. Shop Drawing نقشههای Shop : "Drawing"
همان نقشههای اجرائی است این نقشهها جزئیات ساخت را نشان میدهد شما نمیتوانید بر طبق نقشههای مشاور ساخت اسکلت را شروع کنید به همین دلیل شاپ تهیه میشود که اول متریال لیست را بدست آورید.
17. گمانه زنی :
با حفر چاههایی، اقدام به نمونه برداری از عمق خاک میکنند.
18. کر گیری :
وسیله ای جهت ایجاد سوراخ در بتن در هر قطر و ضخامت برای انواع مصارف، جهت لوله کشی و کابل کشی و نمونه برداری از بتن.
19. مانشون :
وسیله ایست جهت آببندی و رفع نشتی.
20. درز انقطاع :
برای جلوگیری از خسارت و کاهش خرابی ناشی از ضزبه ساختمانهای مجاور به یکدیگرست.
21. جُوَک :
نوعی اجر کاری زیگزاگست.
22. چاه کور :
مشخص نبودن محل چاه در سطح زیر بنا و حوالی پیها را گویند.
23. شتر گلو :
زانوی مارپیچست.
24. شکر سنگ :
سیلت ریزدانه، نرمه سیمان.
25. سیمان واتر پروف :
اگر به سیمان، محلولهای صابونی فلزی اضافه گردد بتن تهیه شده از این سیمان مقاومت بیشتری در مقابل نفود آب دارد.
26. ساروج :
ملاتی است که از مخلوط کردن آهک، خاک رس دار و خاکستر بدست میآید.
27. آب چین :
دوقاب ریزی آجرکارها با ملات ماسه و سیمان.
28. آچار F :
وسیله ای به شکل F جهت خم کردن میلگرد (محل کاربرد در آرماتوربندی).
29. منهول :
دریچه بازدید فاضلاب. منهول یا همان حوضچه که برای تغییر سایز یا محل بازدید یا حوضچه آرامش یا تغییر شیب و… استفاده میشه البته دریچه بازدید هم میتواند باشد.
30. تلورانس :
به معنی تغییردرمشخصات فیزیکی مصالح ازقبیل ضخامت ابعادو…. است مثلابرای مشخصات سیمان زیادکاربرددارد. تلورانس یا همان رواداری در ایین نامههای داخلی – به معنی محدوده یک کار.
31. جرز :
دیوار یا پایه ضخیمیاست که باربر باشد.
32. خرک :
برای نگه داشتن میلگردهای فوقانی فونداسیون که خود با میلگرد درست میشود.
33. رومی :
قوس نیم دایره بالای درگاه ست.
34. زمین زد :
زمین سخت که مقاومت و فشردگی دانه ترکیبی آن در حد کمتر از زمین دج است.
35. دکوپاژ :
در زمینهایی که در آن بوته، درختچه و علف باشد برای کندن آنها از دستگاههای سنگین استفاده میشود که به این کار دکوپاژ میگویند.
36. تنگ افتادن :
درگیر شدن یا مهار شدن.
37. زیگزال :
میلگردهای زیگزال بیشتر در زیر سازی گچ کاری، پوشاندن تیر آهن و آرماتورها، پوشاندن بتن سیمانی، کارهای ترمیمیو …. میباشد که در اکثر ساختمانهای امروزی استفاده میشود.
38. نیوجرسی :
نوعی جدا کننده بتنی میباشد که در ارتفاع مختلف از قبیل یک یا دو متری ساخته میشود که در بزرگراهها جهت جلوگیری از دور زدنها و خلاف رانندگان متخلف و جلوگیری از اتفاقات ناگوار و تصادفات و در بعضی موارد ورود و خروج و هدایت ترافیک و جلوگیری از نور چراغهای روبرو ایجاد میشود.
39. ردایلینگ :
نوعی قیر پاشی سطح راههای شنی اطلاق میگردد که بمنظور تحکیم و تثبیت سطح شنی راه و نیز غبار نشانی بکار برده میشود راههای شنی که به این روش قیر پاشی میشوند پس از مدتی سطح شنی آنها مبدل به یک سطح پایدار گردیده که در برابر نفوذ آب مقاوم میباشد قیرهای مورد مصرف آن عبارتند از ۷۰-mc و ۲۵۰-mc و ۷۰-sc و ۲۵۰-sc
40. پریمکت :
اندود نفوذی به منظور آماده نمودن سطح راه شنی جهت بخش قشر آسفالت آنجام میگردد قیر پریمکت که در سطح راه شنی پخش میگردد در داخل خلل و فرج آن نفوذ نموده و علاوه بر تحکیم سطح راه شنی سبب تسهیل چسبندگی قشر آسفالت به بدنه راه میگردد.
41. آجر نبشی :
اجر که در نبش دیوار به کار میرود.
42. بالشتک :
لایه یا دال بتنی ، که مستقیماً روی زمین ریخته شده باشد و به صورت پی یا مانند آن عمل کند.
43. پدستال :
ستونکهای کوچک بتنی که عموماً برای نصب کف ستون و روی پی اجرا میشوند.
44. درناژ :
درناژ یا زهکشی،فرآیند خارج کردن آب سطحی اضافی و مدیریت سفره آب زیرزمینی کم عمق از طریق نگه داشت و دفع آب و مدیریت آب برای رسیدن به منافع دلخواه اقتصادی و اجتماعی است.
45. بلوکاژ :
مراحل کف سازیست. به منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به کف ساختمانها، از بلوکاژ یا ماکادم استفاده میشود که عبارت است از لاشه سنگ و قلوه سنگ که بدون ملات به ضخامت ۲۵ تا ۴۰ سانتی متر در زیر کف سازی ریخته میشود. و معمولاً قیرگونی دیوار از میان دیوار عبور نموده و به داخل بلوکاژ ختم میشود.
46. تراورس :
قطعات بتنی (قبلاً چوبی) برای انتقال بار ریل به روسازی راه آهن ست.
47. زهکشی :
جمع کردن و هدایت آب ،که فاصله آبروها در زهکشی باید به حدی باشد که به پیها نفوذ نکند.
48. توری فنسی :
کلاف بندی مشبک از مفتولهای ۲ و ۳ میلیمتری نرم که در حصارکشی بین وادار پروفیل به کار میرود.
49. سپتیک تانگ :
مخزن سرپوشیده ای که به منظور جمع آوری آبهای زائد ساخته میشود .
50. دیوارهای ۳D پنل :
دیوار ۳D پانل ، دیواری غیر باربر است.از جنس یونولیت و مفتول ، عایق سرما ، گرما ، رطوبت و بسیار سبک است. بر روی دو طرف دیوار میتوان از بتن یا گچ استفاده نمود.
51. کاربند کردن :
بستن رجها.
52. دیوار حائل :
دیوار واسطه باربر.
53. مشت بازو بسته :
علامت شل و سفت کردن بتن است.
54. نیزه :
محل اتصال دو کمان قوس.
55. کونال سازی :
تخت کردن شانههای کار.
56. وادار :
تیرک عمودی.
57. ری کردن ماسه :
افزایش حجم ظاهری ماسه.
58. پاچلاقی :
ترکیبی از دروپنجره که قسمت در آن تا پایین باز شود و بقیه آن بصورت پنجره باقی میماند.
59. بالشتک :
آجر یا قطعه بتنی که زیر سر تیر آهن با مصالح پوششی دیگر قرار میدهند.
60. پالانه :
آجر کاری که مانند فرش آجر بعد از ساختن سقف انجام میشود.
61. تیر شاخص :
تیر عمودی وسط خرپا.
62. اورلپ :
هم پوشانی یا روی هم افتادگی (در مواقعی که به هر علتی مصالح بایستی روی هم قرار گرفته و وصله شود.) میبایست حداقل ۲۵ تا ۴۵ سانتیمتر به هم وصل شوند.
63. گروت :
ملاتی بدون انقباض و با انبساط کنترل شده میباشد که جهت تقویت پىها و فونداسیونهاى ماشین آلات و ساختمانهاى بلند که احتیاج به تحمل بارهاى فوق العاده سنگین دارند به کار میرود. گروت بر پایه سیمان و سیلیس دانه بندى شده مخصوص و با استفاده از مواد افزودنى مختلف جهت بهینه نمودن خصوصیات آن مانند سیالیت، انبساط و مقاومت شیمیایى تولید گردیده است. گروت – به راحتى منبسط شده و انبساط آن تا اشغال کلیه درزها و شکافهاى خالى ادامه مى یابد. این ملات داراى پیوستگى و همگنى بسیار زیاد بوده و بدون نیاز به افزودن آب اضافى به آن داراى سیـالیت بالا میباشد و به سرعت به استحکام اولیه بالا مى رسد. موارد مصرف: سازههاى پیش ساخته بتنى مانند دیوار، ستون و تیر، اتصال بولتها به فونداسیون، صفحه ستون، فونداسیون ماشین آلات، ریلهاى جرثقیل، پایه پلها.
64. لیسه ای کردن :
سطح بتن را آنقدر با ماله میکشند که صاف و یک دست شود.
65. ملات باتارد (ملات حرامزاده!!) :
ملات باتارد مخلوطی از ماسه ، آهک ، سیمان و آب است.
66. برای اندازه گیری عملیات خاکی در متره و برآورد از واحد متر مکعباستفاده میشود.
67. آجر خطائی ، آجری است که در اندازهای ۵×۲۵×۲۵ سانتیمتر در ساختمانهای قدیمیبرای فرش کف حیاط و غیره بکار میرفت.
68. چنانچه لازم باشد در امتداد دیواری با ارتفاع زیاد که در حال ساختن آن هستیم
بعدا دیوار دیگری ساخته شود باید لاریز انجام دهیم.
69. هرگاه ابتدا و انتهای یک دیوار در طول دیوار دیگری بهم متصل شود ، به آن دیوار
در تلاقی گفته میشود.
70. در ساختمانهای مسکونی (بدون زیرزمین) روی پی را معمولا بین 30ᶜᵐ تا 50ᶜᵐ از
سطح زمین بالاتر میسازند که نام این دیوار کرسی چینی است.
71. قوس دسته سبدی دارای زیبایی خاصی بوده و در کارهای معماری سنتی استفاده میشود.
72. حداقل ارتفاع سرگیر در پله ۲ متر میباشد.
73. ویژگیهای سقف چوبی :
(الف) قبل عمل کلافکشی روی دیوار انجام میگیرد.
(ب) عمل تراز کردن سقف در کلاف گذاری انجام میشود.
(ج) فاصله دو تیر از ۵۰ سانتیمتر تجاوز نمیکند.
(د) تیرها حتی الامکان هم قطر هستند.
74. گچ بلانشه کندگیر بوده ولی دارای مقاومت زیاد مانند سیمان سفید است.
75. به سیمان سفید رنگ معدنی اکسید کرم اضافه میکنند تا سیمان سبز به دست آید.
76. سنگ جگری رنگ که سخت ، مقاوم و دارای رگههای سفید در سنندج و خرم آباد
فراوان است.
77. دستگاه کمپکتور ، دستگاهی است که فقط سطوح را ویبره میکند ، زیر کار را آماده
و سطح را زیر سازی میکند.
78. عمل نصب صفحات فلزی (بیس پلیتها) در زمان ۴۸ ساعت بعد از بتن ریزی صورت میگیرد.
79. زمانی که خاک (زمین) بسیار نرم بوده و مقاومت آن کمتر از یک کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد از فونداسیون پی صفحه ای استفاده میگردد.
80. قطر دایره بتن خمیری، بر روی صفحه مخصوص آزمایش آب بتن ، حدود ۳۰ تا ۳۵
سانتیمتر میباشد.
81. حدود درجه حرارت ذوب شدن خاک آجر نسوز ۱۶۰۰ درجه میباشد.
82. نام آجری که از ضخامت نصف شده باشد ، آجر نیم لایی نامیده میشود.
83. نام دیوارهای جداکننده و تقسیم ، پارتیشن نام دارد.
84. زمین غیر قابل تراکم هوموسی نامیده میشود.
85. عمق پیهای خارجی یک ساختمان در مناطق باران خیز حداقل ۵۰ سانتیمتر است.
86. نام فضای موجود بین دو ردیف پله چشم نامیده میشود.
87. سیمان نوع اول برای دیوارها و فونداسیونهای معمولی استفاده میگردد.
88. اکسید آهن را برای تهیه سیمان قرمز رنگ ، با کلینگر سیمان سفید آسیاب میکنند.
89. ناودانی :
نوعی پروفیل که عمده مصرف آن در ساخت بادبند ، پلها و … استفاده میشود.
90. میلگرد :
نوعی پروفیل با مقطع گرد و به صورت ساده و آجدار در کارهای بتنی مسلح و مهارها بکار میرود.
91. تسمه :
با مقاطع مربع ، مستطیل و برای ساخت درها ، حفاظها و وصلهها در ساختمان بکار میشود.
92. چوب :
که در قدیم برای نعل درگاه و ساخت درب و پنجره و حالا برای ساخت درها و ساخت قالب استفاده میشود.
93. تخته فلزی :
در کارهای آرایشی بنا ، ساخت در ، مبل و صندوقه بتن بکار میرود.
94. پارکت :
فرآیندی از چوب که برای فرش کف ساختمان استفاده میشود.
95. شیشه :
برای عبور نور و جلوگیری از هدر رفتن انرژی از ماده ای سیلیسی استفاده میشود.
96. شیشه ایمنی:
نوعی شیشه با حداقل ضخامت ۱۳ میلیمتر که هنگام شکستن خرد نمیشود.
97. بتانه :
نوعی خمیر که عمده استفاده آن در شیشه است.
98. قیر :
نوعی فرآورده نفتی که در عایق بندی ساختمان استفاده میشود.
99. اندود کاه گل :
نوعی ملات برای عایق بندی که عمده مصرف آن در مناطق گرمسیر است.
100. سیمنت تایل :
نوعی موزاییک که ملات آن با دقت ساخته شده و ویبره میشود.
101. رابیتس :
نوعی توری به منظور نگه دارنده اندود در مقاطع با سطح نچسب و صیقلی است.
102. بتن سبک :
نوعی بتن که در آن پودر آلومینیم و پوکه اضافه شده به منظور عایق صوتی غیر سازه ای استفاده میشود.
103. سیپورکس:
آجرهای گچی که برای ساختن دیوار جداکننده یا سقف سبک بکار میرود.
104. پانل گچی :
ملات گچ پیش ساخته برای جداسازی و عایق صوتی حرارتی استفاده میشود.
105. بتن الیافی :
مخلوط بتن معمولی به اضافه الیاف فولادی که به طور یکنواخت در بتن پخش و باعث افزایش مقاومت فشاری بتن در نوع خود شده و در جاده سازی و محوطه سازی استفاده میشود.
106. عایق پتویی :
عایقی از پشم سنگ ، پشم شیشه و چوب پنبه در ضخامت ۱۰۰ میلیمتر برای عایق حرارتی استفاده میشود.
107. بتن مگر (نظافت) :
بتنی برای هم سطح کردن و تمیز کردن کف پی استفاده میشود بیار آن ۱۵۰ᵏᵍ است.
108. شفته آهک :
ملاتی از آهک ، خاک و دانههای سنگی و آب در پیها و کف سازی اولیه استفاده میشود.
109. چتایی :
گونی که در عایق بندی به همراه قیر استفاده میشود.
110. ایزوگام :
ورقهای قیر اندود که با لایههایی از پشم شیشه یا الیاف مصنوعی همراه است.
111. بارسنگ :
مقدار بیرون زدگی سطح نمای سنگ را نسبت به بر آن بار سنگ گویند.
112. گابیون :
دیوارهای که به صورت سنگی اجرا میشوند دور آنها را با تورهایی مهار میکنند تا مقاومت و یکنواختی بیشتری داشته باشد.
113. آجر سفال :
خاک رس در قالبهایی سوراخ دار با حرارت در کوره برای جداکننده ساخته میشود.
114. گچ بتونه صنعتی :
برای اتصال صفحات گچی پیش ساخته استفاده میشود.
115. پوتر بتنی :
نعل درگاه بتنی همراه با میلگرد به شکل معینی ساخته میشود.
116. اُتکا :
میلگردی که جهت تحمل نیروی برشی.
117. چارچوب :
قابی که در بر روی آن بسته و باز میشود.
118. آستانه :
پایین چارچوب که در بالاتر از کف قرار میگرد.
119. شمشه :
قوطیهای چهارضلعی که پشت آن بوسیله گچ پر میشود.
120. رامپ :
قدیمیترین و ساده ترین وسیله ارتباطی دو سطح غیر تراز .
121. آسانسور :
وسیله ارتباطی بین طبقات در ساختمانها که بوسیله موتور حرکت میکند.
122. سرگیر :
محلی در ورودی پارکینگ به ارتفاع حداکثر ۱۵۰سانتیمتر.
123. کف پله :
سطح فوقانی پله یعنی جایی که پا قرار میگیرد.
124. پیشانی پله :
قطعه ای عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار دارد.
125. گونه پله :
سطح بغل پله را گونه مینامند.
126. عرض پله :
فاصله بین گونههای پله را عرض پله میگویند.
127. پاگرد :
محلی که شخص پس از پیمودن یک ردیف پله بر آن قدم میگذارد.
128. دست انداز پله :
نرده ای برای جلوگیری از سقوط از آن استفاده میشود.
129. لب پله :
پیش آمدگی کف پله از پیشانی لب پله نام دارد.
130. خط مسیر پله :
خط نشان دهنده مسیر پله را خط مسیر پله گویند.
131. شمشیری پله :
تیرآهن زیر پله را شمشیری گویند.
132. پله فرار :
خارج از ساختمان تعبیه میشود ، تا هنگام بروز خطر از آن استفاده شود.
133. سقف :
پوششی است برای جلوگیری از نفوذ عوامل طبیعی به داخل ساختمان.
134. پاکار :
محل قرارگیری سقف روی دیوار در طاق ضربی را پاکار گویند.
135. طاق ضربی :
اجرای سقف بین دو تیرآهن با آجر و ملات گچ خاک.
136. آبخور :
فرو بردن آجر در آب به منظور گرفتن گرد و خاک آن.
137. کرم بندی :
کروم را با ملاتهای مختلف نوارهایی به عرض cm10 در یک راستا به فاصله معین ایجاد میکنند.
138. خرپا :
مجموعه ای از میلههای مستقیم که به طور مفصلی به هم متصل شده و شبکههای مثلثی را به وجود میآورند.
139. ایرانیت :
ورقهای موج داری از جنس سیمان.
140. کرپی :
وسیله اتصال ورقهای موجدار (ایرانیت) به لاپهها را کرپی گویند.
141. سقف کاذب :
به پوشش غیرباربر که زیر سقف اصلی قرار دارد.
142. شمع بندی (تنگ بستن) :
میله چوبی یا فلزی است که بر بدنه گود یا دیوار ساختمان مجاور قرار داده میشود به منظور جلوگیری از ریزش دیوارها یا خاکهای بدنه به داخل گود میشود.
143. پی :
مجموعه بخشهایی از سازه و خاک در تماس با آن که انتقال بار بین سازه و زمین از طریق آن انجام میپذیرد.
144. ریشه در کرسی چینی :
عرض کرسی از هر طرفِ دیوار باربر ، بین ۵ تا ۱۰ سانتیمتر بیشتر در نظر گرفته میشود تا توزیع وزن دیوار ، در سطح بزرگتری از پی انجام شود.
145. یک رگی کردن :
چیدن اولین رج دیوارها که این رج عامل تعیین کننده سایر رجهای دیوار میباشد.
146. دیوار باربر :
دیواری در ساختمان که وظیفه انتقال بار سقف را دارد.
147. دیوار غیر باربر :
دیواری که به منظور جداسازی فضاها استفاده میشود.
148. پیوند :
به انواع آرایشهای شناخته شده ی آجرچینی دیوارها اطلاق میشود.
149. پیوند کله راسته :
به آجرچینی که یک در میان بصورت کله و راسته چیده میشود.
150. سنگ قلوه :
سنگهایی در رود خانه که گوشههای تیز آنها صاف شده است.